Komunia św. przyjmowana dwukrotnie w ciągu dnia

Niekiedy zdarza się, że wierni uczestniczą tego samego dnia w dwóch Mszach świętych. Pojawia się wtedy pytanie czy mogą drugi raz przyjąć Komunię świętą? Częstotliwość przystępowania do Komunii świętej przez wiernych zmieniała się na przestrzeni wieków. W Kościele starożytnym Mszę świętą celebrowano zasadniczo tylko w niedzielę, ale Komunię świętą przyjmowano częściej, ponieważ wierni zabierali Eucharystię do swoich domów i tam ją spożywali każdego dnia. Począwszy od IV wieku częstotliwość przyjmowania Komunii świętej systematycznie i stale zmniejszała się. W 1215 roku Sobór Laterański IV jako pewne minimum zobowiązał wszystkich wiernych, aby przyjmowali Komunię przynajmniej raz w roku. Ta praktyka wyznaczająca niezbędne minimum bycia w jedności z Kościołem dla wielu osób stała się niestety normą do dnia dzisiejszego.

Kościół odnosił się zawsze z pewną rezerwą do mnożenia liczby Mszy świętej w ciągu tego samego dnia. Zasada ta dotyczyła także jednorazowego przyjmowania Komunii świętej w ciągu dnia. Wyjątkiem było udzielanie Komunii w formie wiatyku. Reforma Soboru Watykańskiego II zasadniczo przyjęła tę zasadę. Jednak brano pod uwagę szczególne okoliczności. W 1964 roku po raz pierwszy zezwolono na przyjmowanie Komunii świętej po raz drugi wszystkim wiernym, którzy uczestniczyli w „Pasterce” w uroczystość Bożego Narodzenia oraz w Wigilii Paschalnej celebrowanej w noc uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego. Następnie takie samo pozwolenie otrzymali wierni uczestniczący w liturgii Wielkiego Czwartku, kiedy odprawiane są dwie Msze: rano - Msza Krzyżma świętego i wieczorem - Msza Wieczerzy Pańskiej. Od 1967 roku Kościół zezwolił na przyjmowanie Komunii wiernym uczestniczącym we Mszy św. niedzielnej celebrowanej w sobotę wieczorem.

Wraz z ukazaniem się instrukcji „Immensae caritatis” pojawiły się nowe możliwości dwukrotnego przyjmowania Komunii świętej. Drugi raz w ciągu tego samego dnia można komunikować w następujących przypadkach: w Mszach św., podczas których udziela się innych sakramentów (chrzest, bierzmowanie, namaszczenie chorych, święcenia, małżeństwo, I Komunia święta); podczas poświęcenia (dedykacji) nowego kościoła lub ołtarza; przy składaniu profesji zakonnej, przy udzielaniu misji kanonicznej; w Mszach św. za zmarłych z racji pogrzebu lub po uzyskaniu wiadomości o śmierci, a także w rocznicę śmierci. Komunię świętą dwa razy można przyjąć także w uroczystość Bożego Ciała oraz podczas wizytacji biskupiej w parafii, wizytacji kanonicznej w zakonach, odbywaniu kapituły. Możliwość przyjęcia Komunii świętej po raz drugi w ciągu tego samego dnia daje udział w ważnych wydarzeniach w życiu Kościoła: międzynarodowe, narodowe, regionalne i diecezjalne kongresy eucharystyczne i mariologiczne, sympozja, pielgrzymki oraz misje.

Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku podaje ogólną zasadę przyjmowania Komunii świętej tego samego dnia. W kanonie 917 stwierdza: „Kto przyjął już Najświętszą Eucharystię, może ją ponownie tego samego dnia przyjąć jedynie podczas sprawowania Eucharystii, w której uczestniczy”. Natomiast w innym miejscu nowy Kodeks zachęca: „Chociażby tego dnia przyjęli już komunię świętą, to jednak bardzo się zaleca, aby - znalazłszy się w niebezpieczeństwie śmierci - otrzymali ponownie Komunię świętą” (kan. 921. &2).

Przyjmujący Komunię świętą musi zawsze spełniać następujące warunki:

• stan łaski, czyli wolność od grzechu ciężkiego (potrzeba sakramentu pokuty);
• dobra intencja, czyli chęć podobania się Bogu oraz zjednoczenie z Nim;
• wolność od grzechu powszedniego całkiem dobrowolnego (wystarczy akt żalu oraz akt pokuty na początku Mszy świętej)

Ks. dr Dariusz KWIATKOWSKI